Opis warsztatów:

Badacze społeczni najczęściej pracują z tekstami, ale rzadko traktują właściwości mowy i pisma jako przedmiot badań. Badacze posługujący się analizą dyskursu dążą do tego, by zauważyć te właściwości – swoistą „materialność” mowy i pisma - i czerpać z nich wiedzę o zjawiskach i procesach społecznych. Analiza dyskursu szczególnie sprawdza się w badaniach nad potoczną kategoryzacją świata społecznego oraz związaną z nią władzą i wykluczeniem społecznym, a także w konstruowaniu tożsamości społecznych.

Celem warsztatów jest zapoznanie uczestników z procesami językowego konstruowania rzeczywistości społecznej ze szczególnym uwzględnieniem sfery publicznej. Warsztaty będą się składały z krótkich serii, a każda z nich złożona będzie z dwóch części. W części teoretycznej przedstawione będą kluczowe pojęcia, kategorie analityczne i rozwiązania stosowane przez badaczy dyskursu. Omówione zostaną performatywne wymiary działań językowych z perspektywy lingwistyki funkcjonalnej, krytycznej analizy dyskursu, analizy korpusowej, analizy konwersacyjnej, etnografii komunikowania, socjolingwistyki i semiotyki społecznej z uwzględnieniem wizualnych wymiarów tekstów (Kress i van Leeuwen) W części praktycznej uczestnicy będą stosowali poznane narzędzia analityczne do wybranych (dostarczonych przez prowadzącego) tekstów. Będziemy także porównywać potencjał poznawczy tych perspektyw w relacji do konkretnych badań prowadzonych przez uczestników warsztatów.

Umiejętności i kompetencje nabyte w trakcie warsztatów:

Uczestnicy warsztatów będą umieli scharakteryzować cechy wyróżniające analizę dyskursu pośród innych podejść badawczych; będą umieli wymienić wymiary (lingwistyczne) tekstu oraz nazwać kilka kluczowych kategorii opisujących każdy z tych wymiarów; zdobędą umiejętność stosowania wybranych kategorii analitycznych do interpretowania tekstu; uczestnicy będą umieli scharakteryzować powiązanie między tekstem a kontekstem i wskazać wybrane sposoby wyznaczania/definiowania kontekstu do analizy danego tekstu, a także zdobędą praktyczną wiedzę o etapach badania w analizie dyskursu oraz trudnościach i ograniczeniach związanych z tym podejściem analitycznym.

Wymagania wstępne oraz przewidywana ilość uczestników:

Osoby, które chciałyby wziąć udział w warsztacie powinny posiadać podstawową wiedzę o specyfice badań jakościowych. Ilość uczestników warsztatu to maksymalnie 15 osób. O uczestnictwie decydować będzie kolejność zgłoszeń.

Ważne!

Warsztaty nie należy traktować jako „kursu intensywnego”, który pozwoli poznać wszystkie meandry analizy dyskursu. Głównym celem jest rozbudzenie świadomości dyskursywnej uczestników, uczulenie ich na „materialność” słowa pisanego i mówionego. Drugim ważnym celem jest przedstawienie, objaśnienie i przećwiczenie stosowania wybranych narzędzi z zakresu analizy dyskursu.

W11.

dr Joanna Bielecka-Prus (Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie) 

Analiza dyskursu